Woensdag 12 december 2018

Geschiedenis, Filosofie & Levensbeschouwing

Koen Vossen

De Spaanse Burgeroorlog 1936-1939

Spanje staat de laatste tijd weer in het centrum van de aandacht. De huidige spanningen doen velen denken aan een tragische episode in de Spaanse geschiedenis, namelijk de Spaanse Burgeroorlog, die van 1936 tot 1939 duurde. Hoewel regionalistische sentimenten in het conflict zeker een rol speelden, was de Spaanse Burgeroorlog echter vooral ook een ideologische strijd tussen republikeins links en nationalistisch rechts.

Wat begon als een poging tot een staatsgreep van enkele nationalistische generaals tegen de linkse Volksfrontregering draaide uit op een drie jaar durend conflict dat veel meer dan een louter binnenlandse aangelegenheid was. Voor veel Europeanen en Amerikanen was de Spaanse Burgeroorlog een voor de toekomst van de wereld allesbeslissende strijd tussen het Goede en het Kwade. Terwijl Hitlers Duitsland en Mussolini's Italië de door Francisco Franco geleide nationalisten te hulp schoten, kreeg de Republiek alleen enige steun van de Sovjet Unie. Wel werden in veel landen, waaronder in Nederland, allerlei solidariteitscampagnes met de Spaanse Republiek opgezet. Sommige waaghalzen vertrokken zelf naar Spanje om mee te vechten in de Internationale Brigades. Weinig conflicten hebben daarnaast zoveel geëngageerde kunstwerken opgeleverd als de Spaanse Burgeroorlog: van Picasso's Guernica tot Orwell's Saluut aan Catalonië en Hemingway's Voor wie de klok luidt…

Om het conflict goed te kunnen begrijpen zal allereerst worden ingegaan op de specifieke Spaanse oorzaken van het conflict. Zoals het sterke regionalisme, het conservatisme van de Spaanse katholieke kerk, de invloed van het anarchisme en de bijna middeleeuwse toestanden op het Spaanse platteland. Tenslotte zal ook de doorwerking van de Spaanse Burgeroorlog in het Spanje van Franco en in het huidige Spanje worden behandeld.

Dr. Koen Vossen is als politiek historicus verbonden aan de Radboud Universiteit Nijmegen.

De samenstellers van het Historisch Sprekers Archief hebben grote zorgvuldigheid betracht bij het verzamelen en citeren van de gegevens die hoofdzakelijk afkomstig zijn uit de archieven van de Koninklijke Industrieele Groote Club en eerder via de website openbaar gemaakte data. Mocht U een aan- of opmerking hebben over de teksten en/of afbeeldingen, dan verzoeken wij u contact op te nemen met de redactie via clubinfo@igc.nl.

Foto's: Archief Koninklijke IGC